در دنیای مدرن مالی و بانکی، روش‌های متنوعی برای تأمین مالی و انجام معاملات وجود دارد که یکی از آن‌ها «اجاره به شرط تملیک» است. این نوع قرارداد که در بسیاری از کشورها رواج دارد، یک روش جایگزین برای خریدوفروش سنتی محسوب می‌شود. در این مقاله، ما به توضیح قرارداد اجاره به شرط تملیک پرداخته و شما را با تعاریف و ماهیت حقوقی آن آشنا می کنیم.
اجاره به شرط تملیک چیست
اجاره به شرط تملیک یا همان «لیزینگ»، نوعی ترتیب مالی است که در آن یک شخص یا شرکت (موسوم به موجر یا لیزینگ‌دهنده) دارایی یا ملکی را به شخص دیگری (موسوم به مستأجر یا لیزینگ‌گیرنده) برای مدت معینی اجاره می‌دهد. در این نوع قرارداد، مستأجر علاوه بر پرداخت اجاره‌بها، حق دارد که در پایان دوره اجاره، مالکیت دارایی را با پرداخت مبلغ تعیین‌شده یا اقساط باقی‌مانده، به دست آورد.
بیشتر بخوانید : انواع عقود در بانکداری اسلامی
اجاره به شرط تملیک یعنی چه
بانک، به‌عنوان موجر، اموال منقول و غیرمنقول را برای یک دوره معین جهت اجاره واگذار می‌کند، با این شرط که اگر مشتری (مستأجر) در پایان مدت قرارداد، کل بدهی خود را تسویه کند، مالکیت اموال اجاره‌ای به او منتقل خواهد شد.
ماهیت اجاره به شرط تملیک
برخی بر این باورند که ماهیت حقوقی عقد موردبحث، اجاره است، زیرا طرفین توافق کرده‌اند که مستأجر فقط از منافع مال استفاده کند، نه از خود مال. از طرف دیگر، عده‌ای استدلال می‌کنند که ماهیت حقوقی عقد اجاره به شرط تملیک به نیت واقعی طرفین بستگی دارد و هدف اصلی، خریدوفروش کالا و خدمات است که در اینجا اجاره تنها مقدمه‌ای برای فروش است.
بنابراین، عقد واقع‌شده در حقیقت بیع است و اجاره تنها روشی برای تقسیط قیمت و تحقق فروش به شمار می‌رود. در این حالت، این نوع قرارداد در مقابل اشخاص ثالث به‌عنوان بیع شناخته‌شده و در صورت ورشکستگی، طلبکاران می‌توانند مال اجاره‌ای را جزو دارایی‌های بدهکار به‌حساب آورند. بااین‌حال، وجود لفظ بیع در قرارداد، به موجر این امکان را می‌دهد که در مقابل سایر طلبکاران در اولویت توقیف دارایی مورد اجاره قرار گیرد.
نظر برگزیده این است که با توجه به مواد ۵۷ و ۶۴ آیین‌نامه تسهیلات اعطایی بانکی و رویه قضایی فعلی، قرارداد اجاره به شرط تملیک همچنان دارای ماهیت اجاره است و تملیک در قصد ایجاد عقد طرفین، جنبه فرعی دارد؛ درنتیجه، تملیک به‌عنوان شرطی در کنار عقد اجاره در نظر گرفته می‌شود.
شرط مباشرت چیست
شرط مباشرت یا شرط تملیک در قرارداد اجاره به شرط تملیک، اصلی‌ترین ویژگی‌ای است که این نوع قرارداد را از سایر قراردادهای اجاره متمایز می‌کند. این شرط، حق خرید ملک را به مستأجر اختصاص می‌دهد و در صورت تمایل مستأجر، او را قادر می‌سازد تا در پایان دوره اجاره، ملک را خریداری کند. این شرط معمولاً در اجاره‌نامه به‌صورت صریح ذکر می‌شود و شرایط و قوانین مربوط به آن در قرارداد تعیین می‌شود.
قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی
قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی یک نوع معامله مالی است که توسط بانک‌ها به‌منظور ارائه خدمات اجاره به شرکت‌ها و شخص‌ها انجام می‌شود. در این نوع قرارداد بانکی، بانک به‌عنوان مالک یا اجاره دهنده، یک ملک را به شخص حقیقی یا حقوقی به‌عنوان مستأجر یا اجاره گیر به‌صورت اجاره می‌دهد، اما با توافق اینکه در پایان دوره اجاره، مستأجر حق خرید ملک را داشته باشد.
در همین باره : انواع قراردادهای بانکی
آیین نامه اجرایی اجاره به شرط تملیک
- ماده ۱ – عقد اجاره به شرط تملیک نوعی قرارداد اجاره است که در آن، مستأجر در پایان دوره اجاره و بر اساس شرایط مشخص‌شده در قرارداد، حق مالکیت عین مستأجر را کسب می‌کند.
- ماده ۲ – بانک‌ها مجاز هستند برای فراهم آوردن امکانات لازم به‌منظور توسعه خدمات، کشاورزی، صنعتی و معدنی، به‌عنوان موجر در معاملات اجاره به شرط تملیک اقدام نمایند.
- ماده ۳ – بانک‌ها فقط بر اساس درخواست کتبی و تعهد متقاضی برای انجام قرارداد اجاره به شرط تملیک و استفاده شخصی، می‌توانند اموال منقول و غیرمنقول موردنظر در ماده ۲ را خریداری کرده و به‌صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضی قرار دهند.
- ماده ۴ – بانک‌ها می‌توانند به‌منظور تسهیل در توسعه امر مسکن، واحدهای مسکونی ارزان‌قیمت که توسط خود یا از طریق ارائه انواع تسهیلات بانکی ساخته‌شده‌اند را، بر اساس درخواست کتبی و تعهد متقاضیان مبنی بر اجاره به شرط تملیک، به‌صورت اجاره به شرط تملیک واگذار نمایند.
حل دعاوی بانکی مربوط به قرارداد اجاره به شرط تملیک
حل دعاوی بانکی مرتبط با قراردادهای اجاره به شرط تملیک پیچیده و چالش‌برانگیز است که لازمه آن همراهی یک وکیل بانکی زبده و باتجربه است. گروه وکلای حقوقی سوبارش با بهره‌گیری از تجربه و دانش تخصصی خود در حوزه حقوق بانکی و مالی، این فرآیند را برای مشتریان خود ساده‌تر و قابل مدیریت‌تر می‌کند.تیم حرفه‌ای ما با ارائه راهنمایی‌های دقیق، نمایندگی قانونی مؤثر و استراتژی‌های مبتنی بر دانش حقوقی، به طرفین قرارداد کمک می‌کند تا به راه‌حل‌های عادلانه و قانونمند دست یابند.
همین حالا با تماس با سوبارش و با دریافت مشاوره رایگان در مورد پرونده حقوقی خود، اولین گام برای احقاق حقوق خود در مقابل بانک را بردارید.
